Gewoon Kind: over de kracht van kinderen.

Je kan naar aanleiding van Wereldarmoededag nog de hele maand kijken naar ‘Gewoon Kind’ op RITCS ONLINE.

Hoe zou je zelf je project omschrijven?
Gewoon Kind is een documentaire reeks over de kracht van kinderen. Hun kracht en de positiviteit wordt getoond door moeilijke of niet alledaagse situaties die de kinderen doorstaan. In deze reeks portretteren we kinderen die geboren zijn in een wereld zonder privileges, waar het moeilijk is om een onbezonnen jeugd te hebben. Ze dragen op hun leeftijd meer verantwoordelijkheid dan normaal. De nadruk ligt op hoe de kinderen hier positief mee omgaan. Door hun ogen kijken we dus mee. In Gewoon Kind luisteren we naar wat ze willen vertellen, op hun eigen manier want ze bezitten een enorme sterkte en zien lichtpuntjes in donkere situaties, die zelfs wij meestal niet meer zien. Ze laten zien dat ondanks hun situatie, ze zich niet laten tegenhouden om gewoon kind te kunnen zijn.

De reeks wil verscheidene thematieken aanhalen waar kinderen mee geconfronteerd worden. Daarom zal een aflevering steeds één bepaald thema in beeld brengen waarbij dan de verhalen van verschillende kinderen in deze thematiek worden verteld. Zo zitten ze dus beide in een soortgelijke situatie, maar elk zullen ze anders, op hun eigen manier en toch met dezelfde kracht er mee omgaan. Voor mijn masterproef werkte ik de verkorte aflevering uit rond de kracht van kinderen in armoede.

Wat was voor jou de kiem van het project?
De leefwereld van kinderen heeft me altijd sterk geïnteresseerd. Hoe zij alles nog bekijken met heel veel fantasie, maar ook vooral wat er achter handelingen zit van kinderen. Zo heb ik op mijn 15 jaar een animator cursus gehaald zodat ik op het speelplein vakantiewerk kon gaan doen.

Al spelend vertellen kinderen je heel veel. En eigenlijk ben ik pas vanaf dan gaan beseffen dat mijn zorgeloze kindertijd niet zo vanzelfsprekend was en helemaal al niet iedereen zo opgroeit.

Ik begon heel hard op te kijken naar hoe deze kinderen naar de wereld kijken en hoe veerkrachtig en krachtig ze zijn, ook al moeten ze van jongs af aan al omgaan met moeilijke situaties. Deze verhalen wou ik graag in beeld brengen via deze documentaire reeks waarbij ik het vooral belangrijk vond dat volwassenen eens naar verhalen van kinderen zelf luisteren.

Ben je voor je eindwerk over grenzen gegaan, persoonlijk of effectief?
Bij het maken van deze documentaire reeks heb ik heel veel geleerd. En dat is ook het mooie aan het maken, telkens opnieuw krijg je de kans om te blijven leren, experimenteren, jezelf in vraag te stellen, …

Het is telkens opnieuw een grote zoektocht waar je aan begint met veel vragen in het begin waarbij je vanzelfsprekend telkens toch wel over een paar persoonlijke grenzen gaat of toch telkens je grens probeert te verleggen en een stapje verder wilt gaan.

Soms ging dit om kleinere dingen zoals het experimenteren met de vorm door te draaien met vaste lenzen en de keuze om enkel het kind als protagonist te laten vertellen zonder tussenkomst van volwassenen.

Maar waar ik vooral het gevoel heb gehad dat ik persoonlijk een stap verder ben gegaan, is in mijn research naar de personages en de thematiek die ik uitkoos. Omdat ik op zoek was naar kinderen in armoede heb ik een lange weg afgelegd voor ik gezinnen vond die er open voor stonden. Daarbij wou ik graag verborgen armoede in beeld brengen omdat ik het belangrijk vond om aan te tonen dat armoede zich overal bevindt en we niet te snel stereotype moeten denken.

Bij de start van mijn research hoorde ik veel argwaan naar het project toe vanuit organisaties of andere instanties. Vele kregen deze vraag te vaak en wouden liever hun gezinnen beschermen. Wat eigenlijk meer dan normaal is, maar hierdoor stelde ik mijn project heel hard in vraag: Is dit wel een onderwerp dat in beeld moet gebracht worden?, Schaad ik hiermee inderdaad niet meer het kind en breng ik hun toekomst daarmee in gevaar wanneer een documentaire over hun situatie wordt vastgelegd?, …

Toch wou ik dit blijven onderzoeken omdat ik er zeker van was dat kinderen in armoede ook eens een stem mogen hebben.

Op verschillende manieren deed ik dus research: straatresearch, via organisaties, via voedselbanken, via gekende personen in deze wereld, via sportorganisaties voor kinderen in kwetsbare situaties. En via analoge fotografie probeerde ik bij de gezinnen dan telkens ook het ijs te breken. Uiteindelijk heb ik ongeveer 110 organisaties gecontacteerd en leerde ik Mert en Ruzgar kennen in een voedselbedeling. Ik vond hen direct al twee straffe kinderen waardoor ik heel graag hun verhaal in beeld wou brengen.

Tijdens het draaien zelf was het vooral zoeken naar hoe ik die verborgen armoede verhalend in beeld ging brengen, maar ook hoe we als crew omgingen met twee kinderen die juist acht jaar zijn geworden. Hierbij zijn we met drie (met mijn geluidsvrouw en cameravrouw) op zoek gegaan naar de balans tussen het maken van de documentaire en één worden met het gezin via leuke momenten zonder de camera, waardoor Mert en Ruzgar ook telkens terug uitkeken naar onze terugkomst.

Ik ben dan ook heel blij dat ik zo’n sterke crew achter mij had staan, die me telkens opnieuw ook lieten inzien waar documentaire maken om draait: de blijvende zoektocht en de unieke kans om weer mensen hun verhaal te mogen leren kennen.

Wou je met je werk iets aankaarten?
Simpel gezegd: Met dit project wou ik eigenlijk vooral in beeld brengen hoe krachtig kinderen kunnen zijn. Ik wou niet met de vinger wijzen, noch naar de samenleving, of noch naar opvoeding van ouders. Ik wou dus geen werk maken over problematieken of hoe deze moeten opgelost worden, maar over de kinderen achter deze problematieken.

Wil je dit thema/deze thema’s in de toekomst verder uitdiepen?
Ik ben nu ondertussen al twee jaar bezig met dit project (mijn bachelor proef en masterproef). Ik heb dus de kans gekregen een documentaire te kunnen maken over twee blinde kinderen in mijn bachelor proef en heb dan de aflevering rond verborgen armoede uitgewerkt in mijn masterproef. Ik heb deze twee jaar een zoektocht gehad naar de vorm van mijn documentaire reeks zelf, maar ondertussen ook me verdiept in deze twee thematieken. De reeks zou ik graag ooit verder uitwerken en me er verder in verdiepen, maar momenteel zou ik van de reeks zelf liever even afstand willen doen.

Wel zou ik heel graag me verder nog willen bezig houden rond de leefwereld van kinderen, maar graag zou ik me verdiepen met het onderzoeken van een andere vorm waarin dit kan, samen met Anneriek.

Wat hoop je mee te geven?
Eerlijk gezegd wil ik met mijn werk niet heel grote veranderingen teweeg brengen of grote dingen aan kaarten. De mens zelf vind ik zeer interessant, onze manier van denken, handelen, … Hieruit probeer ik wat humor uit te halen en via het menselijke persoonlijk verhaal, hoop ik iets algemeens weer te geven over een bepaalde thematiek.

In deze reeks hoop ik dat we samen iets meer stilstaan bij de achtergrond van kinderen en we iets verder kijken dan bepaalde foute handelingen van kinderen.

Wanneer je zelf als maker oprecht opkijkt naar je personages en nieuwsgierig bent naar hen, geloof ik ook dat dit gevoel terugkomt in je documentaire. En dat is vooral wat ik wil bereiken met deze reeks: ik hoop te kunnen laten zien waarom ik opkijk naar deze jonge kinderen en dat de kijkers uiteindelijk ook datzelfde gevoel krijgen dan ik heb naar hen toe.

– Katrijn Boon